Walenty Dymek (ur.
31 grudnia
1888
w
Połajewie
, zm.
22 października
1956
w
Poznaniu
) –
arcybiskup poznański
.
Biografia
Jego rodzicami był rolnik Jan Dymek oraz Michalina z Mielcarków. W okresie nauki w gimnazjum należał do takich organizacji jak Towarzystwo Tomasza Zana czy
"Zet"
. Po ukończeniu gimnazjum w
Rogoźnie
rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne w
Poznaniu
i
Gnieźnie
. W
1912
otrzymał święcenia, po których został skierowany jako wikary do
Ostrzeszowa
. W
1916
przeniesiono go do Poznania na stanowisko sekretarza generalnego Związku Katolickich Robotników Polskich i jednocześnie redaktora czasopisma tegoż związku "Robotnik". W tym okresie brał też aktywny udział w działalności Związku Spółek Zarobkowych.
Podczas
powstania wielkopolskiego
był członkiem Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej miasta Poznania. W tym też okresie współorganizował Narodowe Stronnictwo Ludowe. W
1920
został
kanonikiem
przy
kolegiacie św. Marii Magdaleny
. W latach
1922
-
1927
należał do zarządu Towarzystwa Obrony Społecznej, które walczyło z ubóstwem. W
1924
został sekretarzem generalnym
Caritasu
. W okresie międzywojennym wykładał również socjologię w poznańskim seminarium.
W
1929
otrzymał sakrę biskupią z rąk kardynała Augusta Hlonda zostając
biskupem pomocniczym
archidiecezji poznańskiej
oraz jej wikariuszem generalnym. W
1930
przeszedł do kapituły metropolitalnej, gdzie doszedł do urzędu
prepozyta
.
Podczas
II wojny światowej
został internowany w obrębie
Ostrowa Tumskiego
, a w styczniu
1943
przeniesiono go do plebanii
kościoła Matki Boskiej Bolesnej
na
Łazarzu
. Zastępując nieobecnego w kraju prymasa
Augusta Hlonda
wysyłał do
Watykanu
raporty dotyczące prześladowań Kościoła i Polaków. Potwierdzeniem jego statusu zastępcy prymasa było mianowanie go w 1942 administratorem apostolskim dla polskich katolików w
Reichsgau Wartheland
, jednak tytułu tego nigdy nie używał ze względu na niewydanie przez władze niemieckie statutu dla Kościoła polskiego.
W
1945
został tytularnym
arcybiskupem
, a
4 marca
1946
, po rozwiązaniu istniejącej od
1821
unii personalnej pomiędzy metropoliami poznańska i gnieźnieńską został arcybiskupem metropolitą poznańskim. Od maja
1946
do września
1946
był pełniącym obowiązki sekretarza generalnego
Episkopatu Polski
. W
1953
przewodniczył obradom
episkopatu
, jednak nie przyjął stanowiska przewodniczącego pozostając członkiem komisji głównej oraz przewodniczącym komisji duszpasterskiej. Zmarł
22 października
1956
, pochowano go w
poznańskiej katedrze
, której ponownego otwarcia po zniszczeniach wojennych nie doczekał. Współpracował również z delegaturą rządu na emigracji na kraj.
Literatura
- "Wielkopolski Słownik Biograficzny" pod red. Antoniego Gąsiorowskiego i Jerzego Topolskiego, PWN Warszawa-Poznań 1983
Linki zewnętrzne